بنام خداوند بخشنده و بخشایشگر
In the name of Allah, the Beneficent, the Merciful.
حم 1
حم.
Ha Mim.
وَ الْكِتابِ الْمُبِينِ 2
سوگند به کتاب مبين (و روشنگر)،
I swear by the Book that makes things clear:
إِنَّا جَعَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِيًّا لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ 3
که ما آن را قرآني فصيح و عربي قرار داديم، شايد شما (آن را) درک کنيد!
Surely We have made it an Arabic Quran that you may understand.
وَ إِنَّهُ فِي أُمِّ الْكِتابِ لَدَيْنا لَعَلِيٌّ حَكِيمٌ 4
و آن در «ام‌الکتاب» [= لوح محفوظ] نزد ما بلندپايه و استوار است!
And surely it is in the original of the Book with Us, truly elevated, full of wisdom.
أَ فَنَضْرِبُ عَنْكُمُ الذِّكْرَ صَفْحاً أَنْ كُنْتُمْ قَوْماً مُسْرِفِينَ 5
آيا اين ذکر [= قرآن] را از شما بازگيريم بخاطر اينکه قومي اسرافکاريد؟!
What! shall We then turn away the reminder from you altogether because you are an extravagant people?
وَ كَمْ أَرْسَلْنا مِنْ نَبِيٍّ فِي الْأَوَّلِينَ 6
چه بسيار پيامبراني که (براي هدايت) در ميان اقوام پيشين فرستاديم؛
And how many a prophet have We sent among the ancients.
وَ ما يَأْتِيهِمْ مِنْ نَبِيٍّ إِلاَّ كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُنَ 7
ولي هيچ پيامبري به سوي آنها نمي‌آمد مگر اينکه او را استهزا مي‌کردند.
And there came not to them a prophet but they mocked at him.
فَأَهْلَكْنا أَشَدَّ مِنْهُمْ بَطْشاً وَ مَضى مَثَلُ الْأَوَّلِينَ 8
ولي ما کساني را که نيرومندتر از آنها بودند هلاک کرديم، و داستان پيشينيان گذشت.
Then We destroyed those who were stronger than these in prowess, and the case of the ancients has gone before,
وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ لَيَقُولُنَّ خَلَقَهُنَّ الْعَزِيزُ الْعَلِيمُ 9
هر گاه از آنان بپرسي: «چه کسي آسمانها و زمين را آفريده است؟» مسلما مي‌گويند: «خداوند قادر و دانا آنها را آفريده است»!
And if you should ask them, Who created the heavens and the earth? they would most certainly say: The Mighty, the Knowing One, has created them;
الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ مَهْداً وَ جَعَلَ لَكُمْ فِيها سُبُلاً لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ 10
همان کسي که زمين را محل آرامش شما قرار داد، و براي شما در آن راه‌هايي آفريد باشد، که هدايت شويد (و به مقصد برسيد)!
He Who made the earth a resting-place for you, and made in it ways for you that you may go aright;
وَ الَّذِي نَزَّلَ مِنَ السَّماءِ ماءً بِقَدَرٍ فَأَنْشَرْنا بِهِ بَلْدَةً مَيْتاً كَذلِكَ تُخْرَجُونَ 11
همان کسي که از آسمان آبي فرستاد بمقدار معين، و بوسيله آن سرزمين مرده را حيات بخشيديم؛ همين گونه (در قيامت از قبرها) شما را خارج مي‌سازند!
And He Who sends down water from the cloud according to a measure, then We raise to life thereby a dead country, even thus shall you be brought forth;
وَ الَّذِي خَلَقَ الْأَزْواجَ كُلَّها وَ جَعَلَ لَكُمْ مِنَ الْفُلْكِ وَ الْأَنْعامِ ما تَرْكَبُونَ 12
و همان کسي که همه زوجها را آفريد، و براي شما از کشتيها و چهارپايان مرکبهايي قرارداد که بر آن سوار مي‌شويد،
And He Who created pairs of all things, and made for you of the ships and the cattle what you ride on,
لِتَسْتَوُوا عَلى ظُهُورِهِ ثُمَّ تَذْكُرُوا نِعْمَةَ رَبِّكُمْ إِذَا اسْتَوَيْتُمْ عَلَيْهِ وَ تَقُولُوا سُبْحانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ 13
تا بر پشت آنها بخوبي قرار گيريد؛ سپس هنگامي که بر آنها سوار شديد، نعمت پروردگارتان را متذکر شويد و بگوييد: «پاک و منزه است کسي که اين را مسخر ما ساخت، وگرنه ما توانايي تسخير آن را نداشتيم؛
That you may firmly sit on their backs, then remember the favor of your Lord when you are firmly seated thereon, and say: Glory be to Him Who made this subservient to us and we were not able to do it
وَ إِنَّا إِلى رَبِّنا لَمُنْقَلِبُونَ 14
و ما به سوي پروردگارمان بازمي‌گرديم!»
And surely to our Lord we must return.
وَ جَعَلُوا لَهُ مِنْ عِبادِهِ جُزْءاً إِنَّ الْإِنْسانَ لَكَفُورٌ مُبِينٌ 15
آنها براي خداوند از ميان بندگانش جزئي قرار دادند (و ملائکه را دختران خدا خواندند)؛ انسان کفران‌کننده آشکاري است!
And they assign to Him a part of His servants; man, to be sure, is clearly ungrateful.
أَمِ اتَّخَذَ مِمَّا يَخْلُقُ بَناتٍ وَ أَصْفاكُمْ بِالْبَنِينَ 16
آيا از ميان مخلوقاتش دختران را براي خود انتخاب کرده و پسران را براي شما برگزيده است؟!
What! has He taken daughters to Himself of what He Himself creates and chosen you to have sons?
وَ إِذا بُشِّرَ أَحَدُهُمْ بِما ضَرَبَ لِلرَّحْمنِ مَثَلاً ظَلَّ وَجْهُهُ مُسْوَدًّا وَ هُوَ كَظِيمٌ 17
در حالي که هرگاه يکي از آنها را به همان چيزي که براي خداوند رحمان شبيه قرار داده [= به تولد دختر] بشارت دهند، صورتش (از فرط ناراحتي) سياه مي‌شود و خشمگين مي‌گردد!
And when one of them is given news of that of which he sets up as a likeness for the Beneficent Allah, his face becomes black and he is full of rage.
أَ وَ مَنْ يُنَشَّؤُا فِي الْحِلْيَةِ وَ هُوَ فِي الْخِصامِ غَيْرُ مُبِينٍ 18
آيا کسي را که در لابلاي زينتها پرورش مي‌يابد و به هنگام جدال قادر به تبيين مقصود خود نيست (فرزند خدا مي‌خوانيد)؟!
What! that which is made in ornaments and which in contention is unable to make plain speech!
وَ جَعَلُوا الْمَلائِكَةَ الَّذِينَ هُمْ عِبادُ الرَّحْمنِ إِناثاً أَ شَهِدُوا خَلْقَهُمْ سَتُكْتَبُ شَهادَتُهُمْ وَ يُسْئَلُونَ 19
آنها فرشتگان را که بندگان خداوند رحمانند مؤنث پنداشتند؛ آيا شاهد آفرينش آنها بوده اند؟! گواهي آنان نوشته مي‌شود و (از آن) بازخواست خواهند شد!
And they make the angels-- them who are the servants of the Beneficent Allah-- female (divinities). What! did they witness their creation? Their evidence shall be written down and they shall be questioned.
وَ قالُوا لَوْ شاءَ الرَّحْمنُ ما عَبَدْناهُمْ ما لَهُمْ بِذلِكَ مِنْ عِلْمٍ إِنْ هُمْ إِلاَّ يَخْرُصُونَ 20
آنان گفتند: «اگر خداوند رحمان مي‌خواست ما آنها را پرستش نمي‌کرديم!» ولي به اين امر هيچ گونه علم و يقين ندارند و جز دروغ چيزي نمي‌گويند!
And they say: If the Beneficent Allah had pleased, we should never have worshipped them. They have no knowledge of this; they only lie.
أَمْ آتَيْناهُمْ كِتاباً مِنْ قَبْلِهِ فَهُمْ بِهِ مُسْتَمْسِكُونَ 21
يا اينکه ما کتابي پيش از اين به آنان داده‌ايم و آنها به آن تمسک مي‌جويند؟!
Or have We given them a book before it so that they hold fast to it?
بَلْ قالُوا إِنَّا وَجَدْنا آباءَنا عَلى أُمَّةٍ وَ إِنَّا عَلى آثارِهِمْ مُهْتَدُونَ 22
بلکه آنها مي‌گويند: «ما نياکان خود را بر آئيني يافتيم، و ما نيز به پيروي آنان هدايت يافته‌ايم.»
Nay! they say: We found our fathers on a course, and surely we are guided by their footsteps.
وَ كَذلِكَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِكَ فِي قَرْيَةٍ مِنْ نَذِيرٍ إِلاَّ قالَ مُتْرَفُوها إِنَّا وَجَدْنا آباءَنا عَلى أُمَّةٍ وَ إِنَّا عَلى آثارِهِمْ مُقْتَدُونَ 23
و اين‌گونه در هيچ شهر و دياري پيش از تو پيامبر انذارکننده‌اي نفرستاديم مگر اينکه ثروتمندان مست و مغرور آن گفتند: «ما پدران خود را بر آئيني يافتيم و به آثار آنان اقتدا مي‌کنيم.»
And thus, We did not send before you any warner in a town, but those who led easy lives in it said: Surely we found our fathers on a course, and surely we are followers of their footsteps.
قالَ أَ وَ لَوْ جِئْتُكُمْ بِأَهْدى مِمَّا وَجَدْتُمْ عَلَيْهِ آباءَكُمْ قالُوا إِنَّا بِما أُرْسِلْتُمْ بِهِ كافِرُونَ 24
(پيامبرشان) گفت: «آيا اگر من آييني هدايت‌بخش‌تر از آنچه پدرانتان را بر آن يافتيد آورده باشم (باز هم انکار مي‌کنيد)؟!» گفتند: «(آري،) ما به آنچه شما به آن فرستاده شده‌ايد کافريم!»
(The warner) said: What! even if I bring to you a better guide than that on which you found your fathers? They said: Surely we are unbelievers in that with which you are sent.
فَانْتَقَمْنا مِنْهُمْ فَانْظُرْ كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ 25
به همين جهت از آنها انتقام گرفتيم؛ بنگر پايان کار تکذيب‌کنندگان چگونه بود!
So We inflicted retribution on them, then see how was the end of the rejecters.
وَ إِذْ قالَ إِبْراهِيمُ لِأَبِيهِ وَ قَوْمِهِ إِنَّنِي بَراءٌ مِمَّا تَعْبُدُونَ 26
و به خاطر بياور هنگامي را که ابراهيم به پدرش [= عمويش آزر] و قومش گفت: «من از آنچه شما مي‌پرستيد بيزارم.
And when Ibrahim said to his father and his people: Surely I am clear of what you worship,
إِلاَّ الَّذِي فَطَرَنِي فَإِنَّهُ سَيَهْدِينِ 27
مگر آن کسي که مرا آفريده، که او هدايتم خواهد کرد!»
Save Him Who created me, for surely He will guide me.
وَ جَعَلَها كَلِمَةً باقِيَةً فِي عَقِبِهِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ 28
او کلمه توحيد را کلمه پاينده‌اي در نسلهاي بعد از خود قرار داد، شايد به سوي خدا باز گردند!
And he made it a word to continue in his posterity that they may return.
بَلْ مَتَّعْتُ هؤُلاءِ وَ آباءَهُمْ حَتَّى جاءَهُمُ الْحَقُّ وَ رَسُولٌ مُبِينٌ 29
ولي من اين گروه و پدرانشان را از مواهب دنيا بهره‌مند ساختم تا حق و فرستاده آشکار (الهي) به سراغشان آمد؛
Nay! I gave them and their fathers to enjoy until there came to them the truth and an Apostle making manifest (the truth).
وَ لَمَّا جاءَهُمُ الْحَقُّ قالُوا هذا سِحْرٌ وَ إِنَّا بِهِ كافِرُونَ 30
هنگامي که حق به سراغشان آمد؛ گفتند: «اين سحر است، و ما نسبت به آن کافريم»!
And when there came to them the truth they said: This is magic, and surely we are disbelievers in it.
وَ قالُوا لَوْ لا نُزِّلَ هذَا الْقُرْآنُ عَلى رَجُلٍ مِنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظِيمٍ 31
و گفتند: «چرا اين قرآن بر مرد بزرگ (و ثروتمندي) از اين دو شهر (مکه و طائف) ناز ل نشده است؟!»
And they say: Why was not this Quran revealed to a man of importance in the two towns?
أَ هُمْ يَقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّكَ نَحْنُ قَسَمْنا بَيْنَهُمْ مَعِيشَتَهُمْ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ رَفَعْنا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ لِيَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً سُخْرِيًّا وَ رَحْمَتُ رَبِّكَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ 32
آيا آنان رحمت پروردگارت را تقسيم مي‌کنند؟! ما معيشت آنها را در حيات دنيا در ميانشان تقسيم کرديم و بعضي را بر بعضي برتري داديم تا يکديگر را مسخر کرده (و با هم تعاون نمايند)؛ و رحمت پروردگارت از تمام آنچه جمع‌آوري مي‌کنند بهتر است!
Will they distribute the mercy of your Lord? We distribute among them their livelihood in the life of this world, and We j have exalted some of them above others in degrees, that some of them may take others in subjection; and the mercy of your Lord is better than what they amass.
وَ لَوْ لا أَنْ يَكُونَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً لَجَعَلْنا لِمَنْ يَكْفُرُ بِالرَّحْمنِ لِبُيُوتِهِمْ سُقُفاً مِنْ فِضَّةٍ وَ مَعارِجَ عَلَيْها يَظْهَرُونَ 33
اگر (تمکن کفار از مواهب مادي) سبب نمي‌شد که همه مردم امت واحد (گمراهي) شوند، ما براي کساني که به (خداوند) رحمان کافر مي‌شدند خانه‌هايي قرار مي‌داديم با سقفهايي از نقره و نردبانهايي که از آن بالا روند،
And were it not that all people had been a single nation, We would certainly have assigned to those who disbelieve in the Beneficent Allah (to make) of silver the roofs of their houses and the stairs by which they ascend.
وَ لِبُيُوتِهِمْ أَبْواباً وَ سُرُراً عَلَيْها يَتَّكِؤُنَ 34
و براي خانه‌هايشان درها و تختهايي (زيبا و نقره‌اي) قرار مي‌داديم که بر آن تکيه کنند؛
And the doors of their houses and the couches on which they recline,
وَ زُخْرُفاً وَ إِنْ كُلُّ ذلِكَ لَمَّا مَتاعُ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ الْآخِرَةُ عِنْدَ رَبِّكَ لِلْمُتَّقِينَ 35
و انواع زيورها؛ ولي تمام اينها بهره زندگي دنياست، و آخرت نزد پروردگارت از آن پرهيزگاران است!
And (other) embellishments of gold; and all this is naught but provision of this world's life, and the hereafter is with your Lord only for those who guard (against evil).
وَ مَنْ يَعْشُ عَنْ ذِكْرِ الرَّحْمنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطاناً فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ 36
و هر کس از ياد خدا روي‌گردان شود شيطان را به سراغ او ميفرستيم پس همواره قرين اوست!
And whoever turns himself away from the remembrance of the Beneficent Allah, We appoint for him a Shaitan, so he becomes his associate.
وَ إِنَّهُمْ لَيَصُدُّونَهُمْ عَنِ السَّبِيلِ وَ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ مُهْتَدُونَ 37
و آنها [= شياطين] اين گروه را از راه خدا بازمي‌دارند، در حالي که گمان مي‌کنند هدايت‌يافتگان حقيقي آنها هستند!
And most surely they turn them away from the path, and they think that they are guided aright:
حَتَّى إِذا جاءَنا قالَ يا لَيْتَ بَيْنِي وَ بَيْنَكَ بُعْدَ الْمَشْرِقَيْنِ فَبِئْسَ الْقَرِينُ 38
تا زماني که (در قيامت) نزد ما حاضر شود مي‌گويد: اي کاش ميان من و تو فاصله مشرق و مغرب بود؛ چه بد همنشيني بودي!
Until when he comes to Us, he says: O would that between me and you there were the distance of the East and the West; so evil is the associate!
وَ لَنْ يَنْفَعَكُمُ الْيَوْمَ إِذْ ظَلَمْتُمْ أَنَّكُمْ فِي الْعَذابِ مُشْتَرِكُونَ 39
(ولي به آنها مي‌گوييم:) هرگز اين گفتگوها امروز به حال شما سودي ندارد، چرا که ظلم کرديد؛ و همه در عذاب مشترکيد!
And since you were unjust, it will not profit you this day that you are sharers in the chastisement.
أَ فَأَنْتَ تُسْمِعُ الصُّمَّ أَوْ تَهْدِي الْعُمْيَ وَ مَنْ كانَ فِي ضَلالٍ مُبِينٍ 40
(اي پيامبر!) آيا تو مي‌تواني سخن خود را به گوش کران برساني، يا کوران و کساني را که در گمراهي آشکاري هستند هدايت کني؟!
What! can you then make the deaf to hear or guide the blind and him who is in clear error?
فَإِمَّا نَذْهَبَنَّ بِكَ فَإِنَّا مِنْهُمْ مُنْتَقِمُونَ 41
و هرگاه تو را از ميان آنها ببريم، حتما از آنان انتقام خواهيم گرفت؛
But if We should take you away, still We shall inflict retribution on them;
أَوْ نُرِيَنَّكَ الَّذِي وَعَدْناهُمْ فَإِنَّا عَلَيْهِمْ مُقْتَدِرُونَ 42
يا اگر (زنده بماني و) و آنچه را (از عذاب) به آنان وعده داده‌ايم به تو نشان دهيم، باز ما بر آنها مسلطيم!
Rather We will certainly show you that which We have promised them; for surely We are the possessors of full power over them.
فَاسْتَمْسِكْ بِالَّذِي أُوحِيَ إِلَيْكَ إِنَّكَ عَلى صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ 43
آنچه را بر تو وحي شده محکم بگير که تو بر صراط مستقيمي.
Therefore hold fast to that which has been revealed to you; surely you are on the right path.
وَ إِنَّهُ لَذِكْرٌ لَكَ وَ لِقَوْمِكَ وَ سَوْفَ تُسْئَلُونَ 44
و اين مايه يادآوري (و عظمت) تو و قوم تو است و بزودي سؤال خواهيد شد.
And most surely it is a reminder for you and your people, and you shall soon be questioned.
وَ سْئَلْ مَنْ أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِكَ مِنْ رُسُلِنا أَ جَعَلْنا مِنْ دُونِ الرَّحْمنِ آلِهَةً يُعْبَدُونَ 45
از رسولاني که پيش از تو فرستاديم بپرس: آيا غير از خداوند رحمان معبوداني براي پرستش قرار داديم؟!
And ask those of Our apostles whom We sent before you: Did We ever appoint gods to be worshipped besides the Beneficent Allah?
وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسى بِآياتِنا إِلى فِرْعَوْنَ وَ مَلاَئِهِ فَقالَ إِنِّي رَسُولُ رَبِّ الْعالَمِينَ 46
ما موسي را با آيات خود به سوي فرعون و درباريان او فرستاديم؛ (موسي به آنها) گفت: «من فرستاده پروردگار جهانيانم»
And certainly We sent Musa with Our communications to Firon and his chiefs, so he said: Surely I am the apostle of the Lord of the worlds.
فَلَمَّا جاءَهُمْ بِآياتِنا إِذا هُمْ مِنْها يَضْحَكُونَ 47
ولي هنگامي که او آيات ما را براي آنها آورد، به آن مي‌خنديدند!
But when he came to them with Our signs, lo! they laughed at them.
وَ ما نُرِيهِمْ مِنْ آيَةٍ إِلاَّ هِيَ أَكْبَرُ مِنْ أُخْتِها وَ أَخَذْناهُمْ بِالْعَذابِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ 48
ما هيچ آيه (و معجزه‌اي) به آنان نشان نمي‌داديم مگر اينکه از ديگري بزرگتر (و مهمتر) بود؛ و آنها را به (انواع) عذاب گرفتار کرديم شايد بازگردند!
And We did not show them a sign but it was greater than its like, and We overtook them with chastisement that they may turn.
وَ قالُوا يا أَيُّهَا السَّاحِرُ ادْعُ لَنا رَبَّكَ بِما عَهِدَ عِنْدَكَ إِنَّنا لَمُهْتَدُونَ 49
(وقتي گرفتار بلا مي‌شدند مي)گفتند: «اي ساحر! پروردگارت را به عهدي که با تو کرده بخوان (تا ما را از اين بلا برهاند) که ما هدايت خواهيم يافت (و ايمان مي‌آوريم)!»
And they said: O magician! call on your Lord for our sake, as He has made the covenant with you; we shall surely be the followers of the right way.
فَلَمَّا كَشَفْنا عَنْهُمُ الْعَذابَ إِذا هُمْ يَنْكُثُونَ 50
اما هنگامي که عذاب را از آنها برطرف مي‌ساختيم پيمان خود را مي‌شکستند!
But when We removed from them the chastisement, lo! they broke the pledge.
وَ نادى فِرْعَوْنُ فِي قَوْمِهِ قالَ يا قَوْمِ أَ لَيْسَ لِي مُلْكُ مِصْرَ وَ هذِهِ الْأَنْهارُ تَجْرِي مِنْ تَحْتِي أَ فَلا تُبْصِرُونَ 51
فرعون در ميان قوم خود ندا داد و گفت: «اي قوم من! آيا حکومت مصر از آن من نيست، و اين نهرها تحت فرمان من جريان ندارد؟ آيا نمي‌بينيد؟
And Firon proclaimed amongst his people: O my people! is not the kingdom of Egypt mine? And these rivers flow beneath me; do you not then see?
أَمْ أَنَا خَيْرٌ مِنْ هذَا الَّذِي هُوَ مَهِينٌ وَ لا يَكادُ يُبِينُ 52
مگر نه اين است که من از اين مردي که از خانواده و طبقه پستي است و هرگز نمي‌تواند فصيح سخن بگويد برترم؟
Nay! I am better than this fellow, who is contemptible, and who can hardly speak distinctly:
فَلَوْ لا أُلْقِيَ عَلَيْهِ أَسْوِرَةٌ مِنْ ذَهَبٍ أَوْ جاءَ مَعَهُ الْمَلائِكَةُ مُقْتَرِنِينَ 53
(اگر راست مي‌گويد) چرا دستبندهاي طلا به او داده نشده، يا اينکه چرا فرشتگان دوشادوش او نيامده‌اند (تا گفتارش را تأييد کنند)؟!
But why have not bracelets of gold been put upon him, or why have there not come with him angels as companions?
فَاسْتَخَفَّ قَوْمَهُ فَأَطاعُوهُ إِنَّهُمْ كانُوا قَوْماً فاسِقِينَ 54
(فرعون) قوم خود را سبک شمرد، در نتيجه از او اطاعت کردند؛ آنان قومي فاسق بودند!
So he incited his people to levity and they obeyed him: surely they were a transgressing people.
فَلَمَّا آسَفُونا انْتَقَمْنا مِنْهُمْ فَأَغْرَقْناهُمْ أَجْمَعِينَ 55
اما هنگامي که ما را به خشم آوردند، از آنها انتقام گرفتيم و همه را غرق کرديم.
Then when they displeased Us, We inflicted a retribution on them, so We drowned them all together,
فَجَعَلْناهُمْ سَلَفاً وَ مَثَلاً لِلْآخِرِينَ 56
و آنها را پيشگامان (در عذاب) و عبرتي براي ديگران قرار داديم.
And We made them a precedent and example to the later generations.
وَ لَمَّا ضُرِبَ ابْنُ مَرْيَمَ مَثَلاً إِذا قَوْمُكَ مِنْهُ يَصِدُّونَ 57
و هنگامي که درباره فرزند مريم مثلي زده شد، ناگهان قوم تو بخاطر آن داد و فرياد راه انداختند.
And when a description of the son of Marium is given, lo! your people raise a clamor thereat.
وَ قالُوا أَ آلِهَتُنا خَيْرٌ أَمْ هُوَ ما ضَرَبُوهُ لَكَ إِلاَّ جَدَلاً بَلْ هُمْ قَوْمٌ خَصِمُونَ 58
و گفتند: «آيا خدايان ما بهترند يا او [= مسيح]؟! (اگر معبودان ما در دوزخند، مسيح نيز در دوزخ است، چرا که معبود واقع شده)!» ولي آنها اين مثل را جز از طريق جدال (و لجاج) براي تو نزدند؛ آنان گروهي کينه‌توز و پرخاشگرند!
And they say: Are our gods better, or is he? They do not set it forth to you save by way of disputation; nay, they are a contentious people.
إِنْ هُوَ إِلاَّ عَبْدٌ أَنْعَمْنا عَلَيْهِ وَ جَعَلْناهُ مَثَلاً لِبَنِي إِسْرائِيلَ 59
مسيح فقط بنده‌اي بود که ما نعمت به او بخشيديم و او را نمونه و الگوئي براي بني اسرائيل قرار داديم.
He was naught but a servant on whom We bestowed favor, and We made him an example for the children of Israel.
وَ لَوْ نَشاءُ لَجَعَلْنا مِنْكُمْ مَلائِكَةً فِي الْأَرْضِ يَخْلُفُونَ 60
و هرگاه بخواهيم به جاي شما در زمين فرشتگاني قرار مي‌دهيم که جانشين (شما) گردند!
And if We please, We could make among you angels to be successors in the land.
وَ إِنَّهُ لَعِلْمٌ لِلسَّاعَةِ فَلا تَمْتَرُنَّ بِها وَ اتَّبِعُونِ هذا صِراطٌ مُسْتَقِيمٌ 61
و او [= مسيح] سبب آگاهي بر روز قيامت است. (زيرا نزول عيسي گواه نزديکي رستاخيز است)؛ هرگز در آن ترديد نکنيد؛ و از من پيروي کنيد که اين راه مستقيم است!
And most surely it is a knowledge of the hour, therefore have no doubt about it and follow me: this is the right path.
وَ لا يَصُدَّنَّكُمُ الشَّيْطانُ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ 62
و شيطان شما را (از راه خدا) باز ندارد، که او دشمن آشکار شماست!
And let not the Shaitan prevent you; surely he is your j open enemy.
وَ لَمَّا جاءَ عِيسى بِالْبَيِّناتِ قالَ قَدْ جِئْتُكُمْ بِالْحِكْمَةِ وَ لِأُبَيِّنَ لَكُمْ بَعْضَ الَّذِي تَخْتَلِفُونَ فِيهِ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُونِ 63
و هنگامي که عيسي دلايل روشن (براي آنها) آورد گفت: «من براي شما حکمت آورده‌ام، و آمده‌ام تا برخي از آنچه را که در آن اختلاف داريد روشن کنم؛ پس تقواي الهي پيشه کنيد و از من اطاعت نماييد!
And when Isa came with clear arguments he said: I have come to you indeed with wisdom, and that I may make clear to you part of what you differ in; so be careful of (your duty to) Allah and obey me:
إِنَّ اللَّهَ هُوَ رَبِّي وَ رَبُّكُمْ فَاعْبُدُوهُ هذا صِراطٌ مُسْتَقِيمٌ 64
خداوند پروردگار من و پروردگار شماست؛ (تنها) او را پرستش کنيد که راه راست همين است!»
Surely Allah is my Lord and your Lord, therefore serve Him; this is the right path:
فَاخْتَلَفَ الْأَحْزابُ مِنْ بَيْنِهِمْ فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْ عَذابِ يَوْمٍ أَلِيمٍ 65
ولي گروه‌هايي از ميان آنها (درباره مسيح) اختلاف کردند (و بعضي او را خدا پنداشتند)؛ واي بر کساني که ستم کردند از عذاب روزي دردناک!
But parties from among them differed, so woe to those who were unjust because of the chastisement of a painful day.
هَلْ يَنْظُرُونَ إِلاَّ السَّاعَةَ أَنْ تَأْتِيَهُمْ بَغْتَةً وَ هُمْ لا يَشْعُرُونَ 66
آيا جز اين انتظار دارند که قيامت ناگهان به سراغشان آيد در حالي که نمي‌فهمند؟
Do they wait for aught but the hour, that it should come! upon them all of a sudden while they do not perceive?
الْأَخِلاَّءُ يَوْمَئِذٍ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ إِلاَّ الْمُتَّقِينَ 67
دوستان در آن روز دشمن يکديگرند، مگر پرهيزگاران!
The friends shall on that day be enemies one to another, except those who guard (against evil).
يا عِبادِ لا خَوْفٌ عَلَيْكُمُ الْيَوْمَ وَ لا أَنْتُمْ تَحْزَنُونَ 68
اي بندگان من! امروز نه ترسي بر شماست و نه اندوهگين مي‌شويد!
O My servants! there is no fear for you this day, nor shall you grieve.
الَّذِينَ آمَنُوا بِآياتِنا وَ كانُوا مُسْلِمِينَ 69
همان کساني که به آيات ما ايمان آوردند و تسليم بودند.
Those who believed in Our communications and were submissive:
ادْخُلُوا الْجَنَّةَ أَنْتُمْ وَ أَزْواجُكُمْ تُحْبَرُونَ 70
(به آنها خطاب مي‌شود:) شما و همسرانتان در نهايت شادماني وارد بهشت شويد!
Enter the garden, you and your wives; you shall be made happy.
يُطافُ عَلَيْهِمْ بِصِحافٍ مِنْ ذَهَبٍ وَ أَكْوابٍ وَ فِيها ما تَشْتَهِيهِ الْأَنْفُسُ وَ تَلَذُّ الْأَعْيُنُ وَ أَنْتُمْ فِيها خالِدُونَ 71
(اين در حالي است که) ظرفها(ي غذا) و جامهاي طلائي (شراب طهور) را گرداگرد آنها مي‌گردانند؛ و در آن (بهشت) آنچه دلها مي‌خواهد و چشمها از آن لذت مي‌برد موجود است؛ و شما هميشه در آن خواهيد ماند!
There shall be sent round to them golden bowls and drinking-cups and therein shall be what their souls yearn after and (wherein) the eyes shall delight, and you shall abide therein.
وَ تِلْكَ الْجَنَّةُ الَّتِي أُورِثْتُمُوها بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ 72
اين بهشتي است که شما وارث آن مي‌شويد بخاطر اعمالي که انجام مي‌داديد!
And this is the garden which you are given as an inheritance on account of what you did.
لَكُمْ فِيها فاكِهَةٌ كَثِيرَةٌ مِنْها تَأْكُلُونَ 73
و در آن براي شما ميوه‌هاي فراوان است که از آن مي‌خوريد.
For you therein are many fruits of which you shall eat.
إِنَّ الْمُجْرِمِينَ فِي عَذابِ جَهَنَّمَ خالِدُونَ 74
(ولي) مجرمان در عذاب دوزخ جاودانه مي‌مانند.
Surely the guilty shall abide in the chastisement of hell.
لا يُفَتَّرُ عَنْهُمْ وَ هُمْ فِيهِ مُبْلِسُونَ 75
هرگز عذاب آنان تخفيف نمي‌يابد، و در آنجا از همه چيز مأيوسند.
It shall not be abated from them and they shall therein be despairing.
وَ ما ظَلَمْناهُمْ وَ لكِنْ كانُوا هُمُ الظَّالِمِينَ 76
ما به آنها ستم نکرديم، آنان خود ستمکار بودند!
And We are not unjust to them, but they themselves were unjust.
وَ نادَوْا يا مالِكُ لِيَقْضِ عَلَيْنا رَبُّكَ قالَ إِنَّكُمْ ماكِثُونَ 77
آنها فرياد مي‌کشند: «اي مالک دوزخ! (اي کاش) پروردگارت ما را بميراند (تا آسوده شويم)!» مي‌گويد: «شما در اين جا ماندني هستيد!»
And they shall call out: O Malik! let your Lord make an end of us. He shall say: Surely you shall tarry.
لَقَدْ جِئْناكُمْ بِالْحَقِّ وَ لكِنَّ أَكْثَرَكُمْ لِلْحَقِّ كارِهُونَ 78
ما حق را براي شما آورديم؛ ولي بيشتر شما از حق کراهت داشتيد!
Certainly We have brought you the truth, but most of you are averse to the truth.
أَمْ أَبْرَمُوا أَمْراً فَإِنَّا مُبْرِمُونَ 79
بلکه آنها تصميم محکم بر توطئه گرفتند؛ ما نيز اراده محکمي (درباره آنها) داريم!
Or have they settled an affair? Then surely We are the settlers.
أَمْ يَحْسَبُونَ أَنَّا لا نَسْمَعُ سِرَّهُمْ وَ نَجْواهُمْ بَلى وَ رُسُلُنا لَدَيْهِمْ يَكْتُبُونَ 80
آيا آنان مي‌پندارند که ما اسرار نهاني و سخنان درگوشي آنان را نمي‌شنويم؟ آري، رسولان (و فرشتگان) ما نزد آنها هستند و مي‌نويسند!
Or do they think that We do not hear what they conceal and their secret discourses? Aye! and Our apostles with them write down.
قُلْ إِنْ كانَ لِلرَّحْمنِ وَلَدٌ فَأَنَا أَوَّلُ الْعابِدِينَ 81
بگو: «اگر براي خداوند فرزندي بود، من نخستين پرستنده او بودم!»
Say: If the Beneficent Allah has a son, I am the foremost of those who serve.
سُبْحانَ رَبِّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ رَبِّ الْعَرْشِ عَمَّا يَصِفُونَ 82
منزه است پروردگار آسمانها و زمين، پروردگار عرش، از توصيفي که آنها مي‌کنند!
Glory to the Lord of the heavens and the earth, the Lord of power, from what they describe.
فَذَرْهُمْ يَخُوضُوا وَ يَلْعَبُوا حَتَّى يُلاقُوا يَوْمَهُمُ الَّذِي يُوعَدُونَ 83
آنان را به حال خود واگذار تا در باطل غوطه‌ور باشند و سرگرم بازي شوند تا روزي را که به آنها وعده داده شده است ملاقات کنند (و نتيجه کار خود را ببينند)!
So leave them plunging into false discourses and sporting until they meet their day which they are threatened with.
وَ هُوَ الَّذِي فِي السَّماءِ إِلهٌ وَ فِي الْأَرْضِ إِلهٌ وَ هُوَ الْحَكِيمُ الْعَلِيمُ 84
او کسي است که در آسمان معبود است و در زمين معبود؛ و او حکيم و عليم است!
And He it is Who is Allah in the heavens and Allah in the earth; and He is the Wise, the Knowing.
وَ تَبارَكَ الَّذِي لَهُ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَيْنَهُما وَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ 85
پر برکت و پايدار است کسي که حکومت آسمانها و زمين و آنچه در ميان آن دو است از آن اوست؛ و آگاهي از قيام قيامت نزد اوست و به سوي او بازگردانده مي‌شويد!
And blessed is He Whose is the kingdom of the heavens and the earth and what is between them, and with Him is the knowledge of the hour, and to Him shall you be brought back.
وَ لا يَمْلِكُ الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ الشَّفاعَةَ إِلاَّ مَنْ شَهِدَ بِالْحَقِّ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ 86
کساني را که غير از او مي‌خوانند قادر بر شفاعت نيستند؛ مگر آنها که شهادت به حق داده‌اند و بخوبي آگاهند!
And those whom they call upon besides Him have no authority for intercession, but he who bears witness of the truth and they know (him).
وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَهُمْ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ فَأَنَّى يُؤْفَكُونَ 87
و اگر از آنها بپرسي چه کسي آنان را آفريده، قطعا مي‌گويند: خدا؛ پس چگونه از عبادت او منحرف مي‌شوند؟!
And if you should ask them who created them, they would certainly say: Allah. Whence are they then turned back?
وَ قِيلِهِ يا رَبِّ إِنَّ هؤُلاءِ قَوْمٌ لا يُؤْمِنُونَ 88
آنها چگونه از شکايت پيامبر که مي‌گويد: «پروردگارا! اينها قومي هستند که ايمان نمي آورند» (غافل مي‌شوند؟!)
Consider his cry: O my Lord! surely they are a people who do not believe.
فَاصْفَحْ عَنْهُمْ وَ قُلْ سَلامٌ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ 89
پس (اکنون که چنين است) از آنان روي برگردان و بگو: «سلام بر شما»، اما بزودي خواهند دانست!
So turn away from them and say, Peace, for they shall soon come to know.
