بنام خداوند بخشنده و بخشایشگر
In the name of Allah, the Beneficent, the Merciful.
الر كِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَيْكَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلى صِراطِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ 1
الر، (اين) کتابي است که بر تو نازل کرديم، تا مردم را از تاريکيها(ي شرک و ظلم و جهل،) به سوي روشنايي (ايمان و عدل و آگاهي،) بفرمان پروردگارشان در آوري، بسوي راه خداوند عزيز و حميد.
Alif Lam Ra. (This is) a Book which We have revealed to you that you may bring forth men, by their Lord's permission from utter darkness into light-- to the way of the Mighty, the Praised One,
اللَّهِ الَّذِي لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ وَيْلٌ لِلْكافِرِينَ مِنْ عَذابٍ شَدِيدٍ 2
همان خدايي که آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است، از آن اوست؛ واي بر کافران از مجازات شديد (الهي)!
(Of) Allah, Whose is whatever is in the heavens and whatever Is in the earth; and woe to the unbelievers on account of the severe chastisement,
الَّذِينَ يَسْتَحِبُّونَ الْحَياةَ الدُّنْيا عَلَى الْآخِرَةِ وَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَ يَبْغُونَها عِوَجاً أُولئِكَ فِي ضَلالٍ بَعِيدٍ 3
همانها که زندگي دنيا را بر آخرت ترجيح مي‌دهند؛ و (مردم را) از راه خدا باز مي‌دارند؛ و مي‌خواهند راه حق را منحرف سازند؛ آنها در گمراهي دوري هستند!
(To) those who love this world's life more than the hereafter, and turn away from Allah's path and desire to make it crooked; these are in a great error.
وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُولٍ إِلاَّ بِلِسانِ قَوْمِهِ لِيُبَيِّنَ لَهُمْ فَيُضِلُّ اللَّهُ مَنْ يَشاءُ وَ يَهْدِي مَنْ يَشاءُ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ 4
ما هيچ پيامبري را، جز به زبان قومش، نفرستاديم؛ تا (حقايق را) براي آنها آشکار سازد؛ سپس خدا هر کس را بخواهد (و مستحق بداند) گمراه، و هر کس را بخواهد (و شايسته بداند) هدايت مي‌کند؛ و او توانا و حکيم است.
And We did not send any apostle but with the language of his people, so that he might explain to them clearly; then Allah makes whom He pleases err and He guides whom He pleases and He is the Mighty, the Wise.
وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسى بِآياتِنا أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَكَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ ذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللَّهِ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ 5
ما موسي را با آيات خود فرستاديم؛ (و دستور داديم:) قومت را از ظلمات به نور بيرون آر! و «ايام الله» را به آنان ياد آور! در اين، نشانه‌هايي است براي هر صبر کننده شکرگزار!
And certainly We sent Musa with Our communications, saying: Bring forth your people from utter darkness into light and remind them of the days of Allah; most surely there are signs in this for every patient, grateful one.
وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ أَنْجاكُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذابِ وَ يُذَبِّحُونَ أَبْناءَكُمْ وَ يَسْتَحْيُونَ نِساءَكُمْ وَ فِي ذلِكُمْ بَلاءٌ مِنْ رَبِّكُمْ عَظِيمٌ 6
و (به خاطر بياور) هنگامي را که موسي به قومش گفت: «نعمت خدا را بر خود به ياد داشته باشيد، زماني که شما را از (چنگال) آل فرعون رهايي بخشيد! همانها که شما را به بدترين وجهي عذاب مي‌کردند؛ پسرانتان را سر مي‌بريدند، و زنانتان را (براي خدمتگاري) زنده مي‌گذاشتند؛ و در اين، آزمايش بزرگي از طرف پروردگارتان براي شما بود!»
And when Musa said to his people: Call to mind Allah's favor to you when He delivered you from Firon's people, who subjected you to severe torment, and slew your sons and spared your women; and in this there was a great trial from your Lord.
وَ إِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ وَ لَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابِي لَشَدِيدٌ 7
و (همچنين به خاطر بياوريد) هنگامي را که پروردگارتان اعلام داشت: «اگر شکرگزاري کنيد، (نعمت خود را) بر شما خواهم افزود؛ و اگر ناسپاسي کنيد، مجازاتم شديد است!»
And when your Lord made it known: If you are grateful, I would certainly give to you more, and if you are ungrateful, My chastisement is truly severe.
وَ قالَ مُوسى إِنْ تَكْفُرُوا أَنْتُمْ وَ مَنْ فِي الْأَرْضِ جَمِيعاً فَإِنَّ اللَّهَ لَغَنِيٌّ حَمِيدٌ 8
و موسي (به بني اسرائيل) گفت: «اگر شما و همه مردم روي زمين کافر شويد، (به خدا زياني نمي‌رسد؛ چرا که) خداوند، بي‌نياز و شايسته ستايش است!»
And Musa said: If you are ungrateful, you and those on earth all together, most surely Allah is Self-sufficient, Praised;
أَ لَمْ يَأْتِكُمْ نَبَؤُا الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ قَوْمِ نُوحٍ وَ عادٍ وَ ثَمُودَ وَ الَّذِينَ مِنْ بَعْدِهِمْ لا يَعْلَمُهُمْ إِلاَّ اللَّهُ جاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّناتِ فَرَدُّوا أَيْدِيَهُمْ فِي أَفْواهِهِمْ وَ قالُوا إِنَّا كَفَرْنا بِما أُرْسِلْتُمْ بِهِ وَ إِنَّا لَفِي شَكٍّ مِمَّا تَدْعُونَنا إِلَيْهِ مُرِيبٍ 9
آيا خبر کساني که پيش از شما بودند، به شما نرسيد؟! «قوم نوح» و «عاد» و «ثمود» و آنها که پس از ايشان بودند؛ همانها که جز خداوند از آنان آگاه نيست؛ پيامبرانشان دلايل روشن براي آنان آوردند، ولي آنها (از روي تعجب و استهزا) دست بر دهان گرفتند و گفتند: «ما به آنچه شما به آن فرستاده شده‌ايد، کافريم! و نسبت به آنچه ما را به سوي آن مي‌خوانيد، شک و ترديد داريم!»
Has not the account reached you of those before you, of the people of Nuh and Ad and Samood, and those after them? None knows them but Allah. Their apostles come to them with clear arguments, but they thrust their hands into their mouths and said: Surely we deny that with which you are sent, and most surely we are in serious doubt as to that to which you invite us.
قالَتْ رُسُلُهُمْ أَ فِي اللَّهِ شَكٌّ فاطِرِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ يَدْعُوكُمْ لِيَغْفِرَ لَكُمْ مِنْ ذُنُوبِكُمْ وَ يُؤَخِّرَكُمْ إِلى أَجَلٍ مُسَمًّى قالُوا إِنْ أَنْتُمْ إِلاَّ بَشَرٌ مِثْلُنا تُرِيدُونَ أَنْ تَصُدُّونا عَمَّا كانَ يَعْبُدُ آباؤُنا فَأْتُونا بِسُلْطانٍ مُبِينٍ 10
رسولان آنها گفتند: «آيا در خدا شک است؟! خدايي که آسمانها و زمين را آفريده؛ او شما را دعوت مي‌کند تا گناهانتان را ببخشد، و تا موعد مقرري شما را باقي گذارد!» آنها گفتند: «(ما اينها را نمي‌فهميم! همين اندازه مي‌دانيم که) شما انسانهايي همانند ما هستيد، مي‌خواهيد ما را از آنچه پدرانمان مي‌پرستيدند بازداريد؛ شما دليل و معجزه روشني براي ما بياوريد!»
Their apostles said: Is there doubt about Allah, the Maker of the heavens and the earth? He invites you to forgive you your faults and to respite you till an appointed term. They said: You are nothing but mortals like us; you wish to turn us away from what our fathers used to worship; bring us therefore some clear authority.
قالَتْ لَهُمْ رُسُلُهُمْ إِنْ نَحْنُ إِلاَّ بَشَرٌ مِثْلُكُمْ وَ لكِنَّ اللَّهَ يَمُنُّ عَلى مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ ما كانَ لَنا أَنْ نَأْتِيَكُمْ بِسُلْطانٍ إِلاَّ بِإِذْنِ اللَّهِ وَ عَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ 11
پيامبرانشان به آنها گفتند: «درست است که ما بشري همانند شما هستيم، ولي خداوند بر هر کس از بندگانش بخواهد (و شايسته بداند)، نعمت مي‌بخشد (و مقام رسالت عطا مي‌کند)! و ما هرگز نمي‌توانيم معجزه‌اي جز بفرمان خدا بياوريم! (و از تهديدهاي شما نمي‌هراسيم؛) افراد باايمان بايد تنها بر خدا توکل کنند!
Their apostles said to them: We are nothing but mortals like yourselves, but Allah bestows (His) favors on whom He pleases of His servants, and it is not for us that we should bring you an authority except by Allah's permission; and on Allah should the believers rely.
وَ ما لَنا أَلاَّ نَتَوَكَّلَ عَلَى اللَّهِ وَ قَدْ هَدانا سُبُلَنا وَ لَنَصْبِرَنَّ عَلى ما آذَيْتُمُونا وَ عَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُتَوَكِّلُونَ 12
و چرا بر خدا توکل نکنيم، با اينکه ما را به راه‌هاي (سعادت) رهبري کرده است؟! و ما بطور مسلم در برابر آزارهاي شما صبر خواهيم کرد (و دست از رسالت خويش بر نمي‌داريم)! و توکل‌کنندگان، بايد فقط بر خدا توکل کنند!»
And what reason have we that we should not rely on Allah? And He has indeed guided us in our ways; and certainly we would bear with patience your persecution of us; and on Allah should the reliant rely.
وَ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِرُسُلِهِمْ لَنُخْرِجَنَّكُمْ مِنْ أَرْضِنا أَوْ لَتَعُودُنَّ فِي مِلَّتِنا فَأَوْحى إِلَيْهِمْ رَبُّهُمْ لَنُهْلِكَنَّ الظَّالِمِينَ 13
(ولي) کافران به پيامبران خود گفتند: «ما قطعا شما را از سرزمين خود بيرون خواهيم کرد، مگر اينکه به آيين ما بازگرديد!» در اين حال، پروردگارشان به آنها وحي فرستاد که: «ما ظالمان را هلاک مي‌کنيم!
And those who disbelieved said to their apostles: We will most certainly drive you forth from our land, or else you shall come back into our religion. So their Lord revealed to them: Most certainly We will destroy the unjust.
وَ لَنُسْكِنَنَّكُمُ الْأَرْضَ مِنْ بَعْدِهِمْ ذلِكَ لِمَنْ خافَ مَقامِي وَ خافَ وَعِيدِ 14
و شما را بعد از آنان در زمين سکوت خواهيم داد، اين (موفقيت)، براي کسي است که از مقام (عدالت) من بترسد؛ و از عذاب (من) بيمناک باشد!»
And most certainly We will settle you in the land after them; this is for him who fears standing in My presence and who fears My threat.
وَ اسْتَفْتَحُوا وَ خابَ كُلُّ جَبَّارٍ عَنِيدٍ 15
و آنها (از خدا) تقاضاي فتح و پيروزي (بر کفار) کردند؛ و (سرانجام) هر گردنکش منحرفي نوميد و نابود شد!
And they asked for judgment and every insolent opposer was disappointed:
مِنْ وَرائِهِ جَهَنَّمُ وَ يُسْقى مِنْ ماءٍ صَدِيدٍ 16
به دنبال او جهنم خواهد بود؛ و از آب بد بوي متعفني نوشانده مي‌شود!
Hell is before him and he shall be given to drink of festering water:
يَتَجَرَّعُهُ وَ لا يَكادُ يُسِيغُهُ وَ يَأْتِيهِ الْمَوْتُ مِنْ كُلِّ مَكانٍ وَ ما هُوَ بِمَيِّتٍ وَ مِنْ وَرائِهِ عَذابٌ غَلِيظٌ 17
بزحمت جرعه جرعه آن را سرمي‌کشد؛ و هرگز حاضر نيست به ميل خود آن را بياشامد؛ و مرگ از هرجا به سراغ او مي‌آيد؛ ولي با اين همه نمي‌ميرد! و بدنبال آن، عذاب شديدي است!
He will drink it little by little and will not be able to swallow it agreeably, and death will come to him from every quarter, but he shall not die; and there shall be vehement chastisement before him.
مَثَلُ الَّذِينَ كَفَرُوا بِرَبِّهِمْ أَعْمالُهُمْ كَرَمادٍ اشْتَدَّتْ بِهِ الرِّيحُ فِي يَوْمٍ عاصِفٍ لا يَقْدِرُونَ مِمَّا كَسَبُوا عَلى شَيْ‏ءٍ ذلِكَ هُوَ الضَّلالُ الْبَعِيدُ 18
اعمال کساني که به پروردگارشان کافر شدند، همچون خاکستري است در برابر تندباد در يک روز طوفاني! آنها توانايي ندارند کمترين چيزي از آنچه را انجام داده‌اند، به دست آورند؛ و اين همان گمراهي دور و دراز است!
The parable of those who disbelieve in their Lord: their actions are like ashes on which the wind blows hard on a stormy day; they shall not have power over any thing out of what they have earned; this is the great error.
أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ بِالْحَقِّ إِنْ يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ وَ يَأْتِ بِخَلْقٍ جَدِيدٍ 19
آيا نديدي خداوند، آسمانها و زمين را بحق آفريده است؟! اگر بخواهد، شما را مي‌برد و خلق تازه‌اي مي‌آورد!
Do you not see that Allah created the heavens and the earth with truth? If He please He will take you off and bring a new creation,
وَ ما ذلِكَ عَلَى اللَّهِ بِعَزِيزٍ 20
و اين کار براي خدا مشکل نيست!
And this is not difficult for Allah.
وَ بَرَزُوا لِلَّهِ جَمِيعاً فَقالَ الضُّعَفاءُ لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُنَّا لَكُمْ تَبَعاً فَهَلْ أَنْتُمْ مُغْنُونَ عَنَّا مِنْ عَذابِ اللَّهِ مِنْ شَيْ‏ءٍ قالُوا لَوْ هَدانَا اللَّهُ لَهَدَيْناكُمْ سَواءٌ عَلَيْنا أَ جَزِعْنا أَمْ صَبَرْنا ما لَنا مِنْ مَحِيصٍ 21
و (در قيامت)، همه آنها در برابر خدا ظاهر مي‌شوند؛ در اين هنگام، ضعفا [= دنباله‌روان نادان‌] به مستکبران (و رهبران گمراه) مي‌گويند: «ما پيروان شما بوديم! آيا (اکنون که بخاطر پيروي از شما گرفتار مجازات الهي شده‌ايم،) شما حاضريد سهمي از عذاب الهي را بپذيريد و از ما برداريد؟» آنها مي‌گويند: «اگر خدا ما را هدايت کرده بود، ما نيز شما را هدايت مي‌کرديم! (ولي کار از اينها گذشته است،) چه بيتابي کنيم و چه شکيبايي، تفاوتي براي ما ندارد؛ راه گريزي براي ما نيست!»
And they shall all come forth before Allah, then the weak shall say to those who were proud: Surely we were your followers, can you therefore avert from us any part of the chastisement of Allah? They would say: If Allah had guided us, we too would have guided you; it is the same to us whether we are impatient (now) or patient, there is no place for us to fly to.
وَ قالَ الشَّيْطانُ لَمَّا قُضِيَ الْأَمْرُ إِنَّ اللَّهَ وَعَدَكُمْ وَعْدَ الْحَقِّ وَ وَعَدْتُكُمْ فَأَخْلَفْتُكُمْ وَ ما كانَ لِي عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطانٍ إِلاَّ أَنْ دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِي فَلا تَلُومُونِي وَ لُومُوا أَنْفُسَكُمْ ما أَنَا بِمُصْرِخِكُمْ وَ ما أَنْتُمْ بِمُصْرِخِيَّ إِنِّي كَفَرْتُ بِما أَشْرَكْتُمُونِ مِنْ قَبْلُ إِنَّ الظَّالِمِينَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ 22
و شيطان، هنگامي که کار تمام مي‌شود، مي‌گويد: «خداوند به شما وعده حق داد؛ و من به شما وعده (باطل) دادم، و تخلف کردم! من بر شما تسلطي نداشتم، جز اينکه دعوتتان کردم و شما دعوت مرا پذيرفتيد! بنابر اين، مرا سرزنش نکنيد؛ خود را سرزنش کنيد! نه من فريادرس شما هستم، و نه شما فريادرس من! من نسبت به شرک شما درباره خود، که از قبل داشتيد، (و اطاعت مرا همرديف اطاعت خدا قرار داديد) بيزار و کافرم!» مسلما ستمکاران عذاب دردناکي دارند!
And the Shaitan shall say after the affair is decided: Surely Allah promised you the promise of truth, and I gave you promises, then failed to keep them to you, and I had no authority over you, except that I called you and you obeyed me, therefore do not blame me but blame yourselves: I cannot be your aider (now) nor can you be my aiders; surely I disbelieved in your associating me with Allah before; surely it is the unjust that shall have the painful punishment.
وَ أُدْخِلَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ تَحِيَّتُهُمْ فِيها سَلامٌ 23
و کساني را که ايمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند، به باغهاي بهشت وارد مي‌کنند؛ باغهايي که نهرها از زير درختانش جاري است؛ به اذن پروردگارشان، جاودانه در آن مي‌مانند؛ و تحيت آنها در آن، «سلام» است.
And those who believe and do good are made to enter gardens, beneath which rivers flow, to abide in them by their Lord's permission; their greeting therein is, Peace.
أَ لَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِي السَّماءِ 24
آيا نديدي چگونه خداوند «کلمه طيبه» (و گفتار پاکيزه) را به درخت پاکيزه‌اي تشبيه کرده که ريشه آن (در زمين) ثابت، و شاخه آن در آسمان است؟!
Have you not considered how Allah sets forth a parable of a good word (being) like a good tree, whose root is firm and whose branches are in heaven,
تُؤْتِي أُكُلَها كُلَّ حِينٍ بِإِذْنِ رَبِّها وَ يَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ 25
هر زمان ميوه خود را به اذن پروردگارش مي‌دهد. و خداوند براي مردم مثلها مي‌زند، شايد متذکر شوند (و پند گيرند)!
Yielding its fruit in every season by the permission of its Lord? And Allah sets forth parables for men that they may be mindful.
وَ مَثَلُ كَلِمَةٍ خَبِيثَةٍ كَشَجَرَةٍ خَبِيثَةٍ اجْتُثَّتْ مِنْ فَوْقِ الْأَرْضِ ما لَها مِنْ قَرارٍ 26
(همچنين) «کلمه خبيثه» (و سخن آلوده) را به درخت ناپاکي تشبيه کرده که از روي زمين برکنده شده، و قرار و ثباتي ندارد.
And the parable of an evil word is as an evil tree pulled up from the earth's surface; it has no stability.
يُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ فِي الْآخِرَةِ وَ يُضِلُّ اللَّهُ الظَّالِمِينَ وَ يَفْعَلُ اللَّهُ ما يَشاءُ 27
خداوند کساني را که ايمان آوردند، به خاطر گفتار و اعتقاد ثابتشان، استوار مي‌دارد؛ هم در اين جهان، و هم در سراي ديگر! و ستمگران را گمراه مي‌سازد، (و لطف خود را از آنها برمي‌گيرد)؛ خداوند هر کار را بخواهد (و مصلحت بداند) انجام مي‌دهد!
Allah confirms those who believe with the sure word in this world's life and in the hereafter, and Allah causes the unjust to go astray, and Allah does what He pleases.
أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ كُفْراً وَ أَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دارَ الْبَوارِ 28
آيا نديدي کساني را که نعمت خدا را به کفران تبديل کردند، و قوم خود را به سراي نيستي و نابودي کشاندند؟!
Have you not seen those who have changed Allah's favor for ungratefulness and made their people to alight into the abode of perdition
جَهَنَّمَ يَصْلَوْنَها وَ بِئْسَ الْقَرارُ 29
(سراي نيستي و نابودي، همان) جهنم است که آنها در آتش آن وارد مي‌شوند؛ و بد قرارگاهي است!
(Into j hell? They shall enter into it and an evil place it is to settle in.
وَ جَعَلُوا لِلَّهِ أَنْداداً لِيُضِلُّوا عَنْ سَبِيلِهِ قُلْ تَمَتَّعُوا فَإِنَّ مَصِيرَكُمْ إِلَى النَّارِ 30
آنها براي خدا همتاياني قرار داده‌اند، تا (مردم را) از راه او (منحرف و) گمراه سازند؛ بگو: «(چند روزي از زندگي دنيا و لذات آن) بهره گيريد؛ اما عاقبت کار شما به سوي آتش (دوزخ) است!»
And they set up equals with Allah that they may lead (people) astray from His path. Say: Enjoy yourselves, for surely your return is to the fire.
قُلْ لِعِبادِيَ الَّذِينَ آمَنُوا يُقِيمُوا الصَّلاةَ وَ يُنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْناهُمْ سِرًّا وَ عَلانِيَةً مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ يَوْمٌ لا بَيْعٌ فِيهِ وَ لا خِلالٌ 31
به بندگان من که ايمان آورده‌اند بگو نماز را برپا دارند؛ و از آنچه به آنها روزي داده‌ايم، پنهان و آشکار، انفاق کنند؛ پيش از آنکه روزي فرا رسد که نه در آن خريد و فروش است، و نه دوستي! (نه با مال مي‌توانند از کيفر خدا رهايي يابند، و نه با پيوندهاي مادي!)
Say to My servants who believe that they should keep up prayer and spend out of what We have given them secretly and openly before the coming of the day in which there shall be no bartering nor mutual befriending.
اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَراتِ رِزْقاً لَكُمْ وَ سَخَّرَ لَكُمُ الْفُلْكَ لِتَجْرِيَ فِي الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ وَ سَخَّرَ لَكُمُ الْأَنْهارَ 32
خداوند همان کسي است که آسمانها و زمين را آفريد؛ و از آسمان، آبي نازل کرد؛ و با آن، ميوه‌ها(ي مختلف) را براي روزي شما (از زمين) بيرون آورد؛ و کشتي‌ها را مسخر شما گردانيد، تا بر صفحه دريا به فرمان او حرکت کنند؛ و نهرها را (نيز) مسخر شما نمود؛
Allah is He Who created the heavens and the earth and sent down water from the clouds, then brought forth with it fruits as a sustenance for you, and He has made the ships subservient to you, that they might run their course in the sea by His command, and He has made the rivers subservient to you.
وَ سَخَّرَ لَكُمُ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ دائِبَيْنِ وَ سَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ 33
و خورشيد و ماه را -که با برنامه منظمي درکارند- به تسخير شما درآورد؛ و شب و روز را (نيز) مسخر شما ساخت؛
And He has made subservient to you the sun and the moon pursuing their courses, and He has made subservient to you the night and the day.
وَ آتاكُمْ مِنْ كُلِّ ما سَأَلْتُمُوهُ وَ إِنْ تَعُدُّوا نِعْمَتَ اللَّهِ لا تُحْصُوها إِنَّ الْإِنْسانَ لَظَلُومٌ كَفَّارٌ 34
و از هر چيزي که از او خواستيد، به شما داد؛ و اگر نعمتهاي خدا را بشماريد، هرگز آنها را شماره نتوانيد کرد! انسان، ستمگر و ناسپاس است!
And He gives you of all that you ask Him; and if you count Allah's favors, you will not be able to number them; most surely man is very unjust, very ungrateful.
وَ إِذْ قالَ إِبْراهِيمُ رَبِّ اجْعَلْ هَذَا الْبَلَدَ آمِناً وَ اجْنُبْنِي وَ بَنِيَّ أَنْ نَعْبُدَ الْأَصْنامَ 35
(به ياد آوريد) زماني را که ابراهيم گفت: «پروردگارا! اين شهر [= مکه‌] را شهر امني قرار ده! و من و فرزندانم را از پرستش بتها دور نگاه دار!
And when Ibrahim said: My Lord! make this city secure, and save me and my sons from worshipping idols:
رَبِّ إِنَّهُنَّ أَضْلَلْنَ كَثِيراً مِنَ النَّاسِ فَمَنْ تَبِعَنِي فَإِنَّهُ مِنِّي وَ مَنْ عَصانِي فَإِنَّكَ غَفُورٌ رَحِيمٌ 36
پروردگارا! آنها [= بتها] بسياري از مردم را گمراه ساختند! هر کس از من پيروي کند از من است؛ و هر کس نافرماني من کند، تو بخشنده و مهرباني!
My Lord! surely they have led many men astray; then whoever follows me, he is surely of me, and whoever disobeys me, Thou surely art Forgiving, Merciful:
رَبَّنا إِنِّي أَسْكَنْتُ مِنْ ذُرِّيَّتِي بِوادٍ غَيْرِ ذِي زَرْعٍ عِنْدَ بَيْتِكَ الْمُحَرَّمِ رَبَّنا لِيُقِيمُوا الصَّلاةَ فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوِي إِلَيْهِمْ وَ ارْزُقْهُمْ مِنَ الثَّمَراتِ لَعَلَّهُمْ يَشْكُرُونَ 37
پروردگارا! من بعضي از فرزندانم را در سرزمين بي‌آب و علفي، در کنار خانه‌اي که حرم توست، ساکن ساختم تا نماز را برپا دارند؛ تو دلهاي گروهي از مردم را متوجه آنها ساز؛ و از ثمرات به آنها روزي ده؛ شايد آنان شکر تو را بجاي آورند!
O our Lord! surely I have settled a part of my offspring in a valley unproductive of fruit near Thy Sacred House, our Lord! that they may keep up prayer; therefore make the hearts of some people yearn towards them and provide them with fruits; haply they may be grateful:
رَبَّنا إِنَّكَ تَعْلَمُ ما نُخْفِي وَ ما نُعْلِنُ وَ ما يَخْفى عَلَى اللَّهِ مِنْ شَيْ‏ءٍ فِي الْأَرْضِ وَ لا فِي السَّماءِ 38
پروردگارا! تو مي‌داني آنچه را ما پنهان و يا آشکار مي‌کنيم؛ و چيزي در زمين و آسمان بر خدا پنهان نيست!
O our Lord! Surely Thou knowest what we hide and what we make public, and nothing in the earth nor any thing in heaven is hidden from Allah:
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي وَهَبَ لِي عَلَى الْكِبَرِ إِسْماعِيلَ وَ إِسْحاقَ إِنَّ رَبِّي لَسَمِيعُ الدُّعاءِ 39
حمد خداي را که در پيري، اسماعيل و اسحاق را به من بخشيد؛ مسلما پروردگار من، شنونده (و اجابت کننده) دعاست.
Praise be to Allah, Who has given me in old age Ismail and Ishaq; most surely my Lord is the Hearer of prayer:
رَبِّ اجْعَلْنِي مُقِيمَ الصَّلاةِ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِي رَبَّنا وَ تَقَبَّلْ دُعاءِ 40
پروردگارا: مرا برپا کننده نماز قرار ده، و از فرزندانم (نيز چنين فرما)، پروردگارا: دعاي مرا بپذير!
My Lord! make me keep up prayer and from my offspring (too), O our Lord, and accept my prayer:
رَبَّنَا اغْفِرْ لِي وَ لِوالِدَيَّ وَ لِلْمُؤْمِنِينَ يَوْمَ يَقُومُ الْحِسابُ 41
پروردگارا! من و پدر و مادرم و همه مؤمنان را، در آن روز که حساب برپا مي‌شود، بيامرز!
O our Lord! grant me protection and my parents and the believers on the day when the reckoning shall come to pass!
وَ لا تَحْسَبَنَّ اللَّهَ غافِلاً عَمَّا يَعْمَلُ الظَّالِمُونَ إِنَّما يُؤَخِّرُهُمْ لِيَوْمٍ تَشْخَصُ فِيهِ الْأَبْصارُ 42
گمان مبر که خدا، از آنچه ظالمان انجام مي‌دهند، غافل است! (نه، بلکه کيفر) آنها را براي روزي تأخير انداخته است که چشمها در آن (به خاطر ترس و وحشت) از حرکت بازمي‌ايستد...
And do not think Allah to be heedless of what the unjust do; He only respites them to a day on which the eyes shall be fixedly open,
مُهْطِعِينَ مُقْنِعِي رُؤُسِهِمْ لا يَرْتَدُّ إِلَيْهِمْ طَرْفُهُمْ وَ أَفْئِدَتُهُمْ هَواءٌ 43
گردنها را کشيده، سرها را به آسمان بلندکرده، حتي پلک چشمهايشان از حرکت بازمي‌ماند؛ زيرا به هر طرف نگاه کنند، آثار عذاب آشکار است!) و (در اين حال) دلهايشان (فرومي‌ريزد؛ و از انديشه و اميد،) خالي مي‌گردد!
Hastening forward, their heads upraised, their eyes not reverting to them and their hearts vacant.
وَ أَنْذِرِ النَّاسَ يَوْمَ يَأْتِيهِمُ الْعَذابُ فَيَقُولُ الَّذِينَ ظَلَمُوا رَبَّنا أَخِّرْنا إِلى أَجَلٍ قَرِيبٍ نُجِبْ دَعْوَتَكَ وَ نَتَّبِعِ الرُّسُلَ أَ وَ لَمْ تَكُونُوا أَقْسَمْتُمْ مِنْ قَبْلُ ما لَكُمْ مِنْ زَوالٍ 44
و مردم را از روزي که عذاب الهي به سراغشان مي‌آيد، بترسان! آن روز که ظالمان مي‌گويند: «پروردگارا! مدت کوتاهي ما را مهلت ده، تا دعوت تو را بپذيريم و از پيامبران پيروي کنيم!» (اما پاسخ مي‌شنوند که:) مگر قبلا سوگند ياد نکرده بوديد که زوال و فنايي براي شما نيست؟!
And warn people of the day when the chastisement shall come to them, then those who were unjust will say: O our Lord! respite us to a near term, (so) we shall respond to Thy call and follow the apostles. What! did you not swear before (that) there will be no passing away for you!
وَ سَكَنْتُمْ فِي مَساكِنِ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ وَ تَبَيَّنَ لَكُمْ كَيْفَ فَعَلْنا بِهِمْ وَ ضَرَبْنا لَكُمُ الْأَمْثالَ 45
(آري شما بوديد که) در منازل (و کاخهاي) کساني که به خويشتن ستم کردند، ساکن شديد؛ و براي شما آشکار شد چگونه با آنان رفتار کرديم؛ و براي شما، مثلها (از سرگذشت پيشينيان) زديم (باز هم بيدار نشديد)!
And you dwell in the abodes of those who were unjust to themselves, and it is clear to you how We dealt with them and We have made (them) examples to you.
وَ قَدْ مَكَرُوا مَكْرَهُمْ وَ عِنْدَ اللَّهِ مَكْرُهُمْ وَ إِنْ كانَ مَكْرُهُمْ لِتَزُولَ مِنْهُ الْجِبالُ 46
آنها نهايت مکر (و نيرنگ) خود را به کار زدند؛ و همه مکرها (و توطئه‌هايشان) نزد خدا آشکار است، هر چند مکرشان چنان باشد که کوه‌ها را از جا برکند!
And they have indeed planned their plan, but their plan is with Allah, though their plan was such that the mountains should pass away thereby.
فَلا تَحْسَبَنَّ اللَّهَ مُخْلِفَ وَعْدِهِ رُسُلَهُ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ ذُو انتِقامٍ 47
پس گمان مبر که خدا وعده‌اي را که به پيامبرانش داده، تخلف کند! چرا که خداوند قادر و انتقام گيرنده است.
Therefore do not think Allah (to be one) failing in His promise to His apostles; surely Allah is Mighty, the Lord of Retribution.
يَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَيْرَ الْأَرْضِ وَ السَّماواتُ وَ بَرَزُوا لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ 48
در آن روز که اين زمين به زمين ديگر، و آسمانها (به آسمانهاي ديگري) مبدل مي‌شود، و آنان در پيشگاه خداوند واحد قهار ظاهر مي‌گردند!
On the day when the earth shall be changed into a different earth, and the heavens (as well), and they shall come forth before Allah, the One, the Supreme.
وَ تَرَى الْمُجْرِمِينَ يَوْمَئِذٍ مُقَرَّنِينَ فِي الْأَصْفادِ 49
و در آن روز، مجرمان را با هم در غل و زنجير مي‌بيني! (که دستها و گردنهايشان را به هم بسته است!)
And you will see the guilty on that day linked together in chains.
سَرابِيلُهُمْ مِنْ قَطِرانٍ وَ تَغْشى وُجُوهَهُمُ النَّارُ 50
لباسهايشان از قطران [= ماده چسبنده بد بوي قابل اشتعال‌] است؛ و صورتهايشان را آتش مي‌پوشاند...
Their shirts made of pitch and the fire covering their faces
لِيَجْزِيَ اللَّهُ كُلَّ نَفْسٍ ما كَسَبَتْ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسابِ 51
تا خداوند هر کس را، هر آنچه انجام داده، جزا دهد! به يقين، خداوند سريع الحساب است!
That Allah may requite each soul (according to) what it has earned; surely Allah is swift in reckoning.
هذا بَلاغٌ لِلنَّاسِ وَ لِيُنْذَرُوا بِهِ وَ لِيَعْلَمُوا أَنَّما هُوَ إِلهٌ واحِدٌ وَ لِيَذَّكَّرَ أُولُوا الْأَلْبابِ 52
اين (قرآن،) پيام (و ابلاغي) براي (عموم) مردم است؛ تا همه به وسيله آن انذار شوند، و بدانند او خدا يکتاست؛ و تا صاحبان مغز (و انديشه) پند گيرند!
This is a sufficient exposition for the people and that they may be warned thereby, and that they may know that He is One Allah and that those possessed of understanding may mind.